شبکه لوازم خانگی
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
لوازم خانگی در مسیر صنعت خودروسازی؟
درحالیکه زمزمه های توافق جدید ایران و غرب برسر احیای برجام و برداشته شدن بخشی از تحریمها به گوش میرسد، تعدادی از صنایع داخلی و از جمله صنعت لوازم خانگی که دردوران تحریم موفق به رشد کمی وکیفی قابل توجهی شدهاند، از بیم ورود محصولات خارجی و رقبا به بازار ایران، درخواست ممنوعیت واردات کالاهای مشابه خارجی را مطرح و این ممنوعیت را ضامن حفظ وتداوم رشد کمی وکیفی خود معرفی می کنند. همچنین برخی مقامات دولتی و از جمله وزیر صنعت هم به این ندا پاسخ مثبت داده وقولهایی برای برقراری آن دادهاند.
واقعیت این است که صنعت لوازم خانگی در دوران تحریم به لحاظ کمی وکیفی رشد قابل توجهی داشته و اگرچه برای برخی قطعات الکترونیک کماکان نیازمند شرکای کرهای وچینی است، اما از آنجا که حتی مونتاژکاری برای کارگر ایرانی اشتغال ایجاد میکند، رشد این صنعت ودیگر صنایع داخلی آرزو و خواست هرایرانی است و استفاده متعصبانه مردم ایران از برندهای نابودشده ای چون ارج و آزمایش و پارس و امثالهم، این خواست را ثابت میکند.
البته این فقط یک روی سکه است و روی دوم سکه وقتی نمایان میشود که به مولفههای تداوم رشد یک بنگاه تولیدی توجه کرده و رابطه معکوس انحصار و رقابت را با رشدکمی وکیفی بنگاه های تولیدی با اتکا به تجربههای ملموس کنونی مورد بررسی قرار دهیم.
این بررسی به روشنی نشان میدهد که ایجاد انحصاربه نفع یک صنعت وبستن درها به روی رقبا نه تنها به رشد آن صنعت کمکی نمی کند بلکه آن را به ورطه تکرار، بی انگیزگی برای ارتقای کیفی، رشد مداوم قیمت به ضرر مصرف کننده و پایمال شدن حقوق آن، عقب ماندگی تدریجی فناوری، کاهش بهره وری بنگاه به دلیل آسودگی از فروش تضمینی در بازارانحصاری، بی انگیزگی برای ارتقای استانداردها، کاهش سرمایه گذاری وغیره دچار میکند.
داستان پرآب چشم صنعت خودرو ایران که سالهاست میلیاردها دلار پول بیت المال را با شعار تحریف شده حمایت از تولید ملی به چاه ویل سوء مدیریت ریخته و این صنعت را به جولانگاه رانتخواران وگاه مفسدان اقتصادی تبدیل کرده، نمونهای ملموس و روشن درباره الگوی انحصار صنعتی است.
واقعا از محل ممنوعیت واردات خودرو چه چیز عاید صنعت خودرو شده که قرار است همان نصیب صنعت لوازم خانگی شود؟ آیا صنعت خودرو از قبل این ممنوعیت ارتقای کمی وکیفی داشته است؟ طراحی خودروها ارتقا یافته؟ قیمت کاهش یافته است؟ مشتریان راضی هستند؟تنوع محصولات بیشتر شده؟ فناوری روز جهان به این صنعت وارد شده است؟ بهره وری بالا رفته؟ کارگران این صنعت از وضعیت شان راضی هستند؟ پاسخ تمامی این پرسشها خیر است.
البته الان مفری به نام تحریم برای توجیه این ناکارآمدی ها وجود دارد اما سالهایی که چنین ممنوعیتی وجود نداشت هم صنعت خودرو کارنامهای مشابه این روزها دارد. متاسفانه بخش عمده این صنعت تبدیل به مونتاژ خودروهای دست چندم چینی و تغییر در وچراغ و چسباندن نامی ایرانی برروی آن شده است یا غیر از این است که این صنعت با وجود رشد مداوم قیمت فروش محصولاتش و دراختیار گرفتن بازار انحصاری و رساندن قیمت محصولاتش به خودروهای لوکس خارجی، باز هم میلیاردها تومان بدهکار است و به طور دائم در بانک مرکزی وشورای پول و اعتبار بست نشسته تا مجوز دریافت تسهیلات هزار میلیارد تومانی جدید را بگیرد؟
آقایان در وزارت صنعت و سازمان گسترش و کمیسیونهای مجلس به این پرسش پاسخ دهند که قرار است با ایجاد انحصار برای صنعت لوازم خانگی، صنعت خودرو دیگری ساخته شود و آیا همان تجربه کافی نیست؟
بدون شک تحقق شعار تولید ملی حتما درگرو ایجاد انحصار نیست؛ بلکه درتوانمند سازی تولید کنندگان داخلی با استفاده از تجربیات رقبای خارجی و اکسیرتلخ اما تحرک آور رقابت است. لذا کسانی که نسخه تداوم انحصار و بازار انحصاری را برای صنایع به بهانه های گوناگون می نویسند، در بهترین حالت واگر عمدی درکار نباشد، دوستدار تولید ملی نیستند و شاید هم نمیدانند که با یک چنین توصیههایی جلوی کاهش قیمت و ارتقای کیفیت به نفع مردم را میگیرند و مهمتر اینکه آب به آسیاب کسانی میریزند که از قبل ایجاد این انحصار، سودهای سرشار میبرند.
درنهایت، رشد صنایع لوازم خانگی اختراع چرخ از اول وخودکفایی به هر قیمت درهمه چیز نیست، بلکه استفاده خردمندانه از تواناییهای رقیب برای قوی کردن خود است که البته شاید شوکران شیرین انحصار، انگیزه تلاش برای تحقق رشد واقعی تولید ملی را از بین برده باشد.
